اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین
اردینالز (Ordinals) چیست و چرا انقلابی در بیت کوین محسوب می‌شود؟
در پاسخ به پرسش «اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین»، باید ابتدا به ماهیت فناوری Ordinals در بستر بیت کوین اشاره کرد. این فناوری که در ژانویه ۲۰۲۳ توسط «کیسی رودارمور» معرفی شد، روشی نوین برای ثبت و شناسایی هر ساتوشی (کوچک‌ترین واحد بیت‌کوین) به‌عنوان یک دارایی مجزا در بلاک‌چین بیت کوین فراهم کرد. برخلاف تصور رایج که بیت‌کوین فقط برای انتقال پول طراحی شده، اردینالز نشان داد که این شبکه می‌تواند میزبان محتوای دیجیتالی همچون آثار هنری، داده‌های متنی، و حتی قراردادهای نمادین (NFT) باشد. نوآوری Ordinals در این است که به کمک تکنیک Inscription یا «حکاکی»، می‌توان داده‌ها را روی ساتوشی‌ها ثبت کرد و به آن‌ها معنا و هویت داد، چیزی شبیه به آنچه در دنیای NFTهای اتریوم دیده‌ایم.
برخلاف اکوسیستم اتریوم که از قراردادهای هوشمند برای ساخت NFT استفاده می‌کند، در بیت‌کوین ساخت NFT تا پیش از اردینالز غیرممکن به نظر می‌رسید. اما حالا با Ordinals، دیگر نیازی به اجرای قرارداد هوشمند نیست. هر ساتوشی می‌تواند دارای مشخصه‌ای منحصربهفرد شود و داده‌ای را درون خود ثبت کند. این تحول نه‌تنها دروازه‌ای تازه به روی خلاقیت در شبکه بیت‌کوین گشود، بلکه جدالی تازه میان طرفداران سنتی بیت‌کوین (که آن را صرفاً ابزاری برای ذخیره ارزش می‌دانند) و نسل جدید از توسعه‌دهندگان و هنرمندان دیجیتال ایجاد کرد.
این سؤال که «آیا اردینالز به روح غیرقابل‌تغییر بیت‌کوین خیانت می‌کند یا آن را ارتقا می‌دهد؟» اکنون یکی از داغ‌ترین مباحث در جامعه رمزنگاری است. حامیان این پروتکل معتقدند که Ordinals در واقع گامی ضروری در جهت افزایش کاربردپذیری بیت‌کوین است؛ چرا که برای اولین‌بار امکان استفاده فرهنگی، هنری و رسانه‌ای از این شبکه را فراهم می‌کند. از سوی دیگر، منتقدان بر این باورند که استفاده از فضای محدود بلاک‌ها برای ذخیره داده‌های غیرمالی، باعث افزایش کارمزد، ازدحام شبکه، و تغییر ماهیت اصلی بیت‌کوین می‌شود.
🔹✦▌ هشدار مهم برای کاربران تازه‌وارد: اگر با بیت‌کوین فقط به‌عنوان یک ارز دیجیتال برای انتقال پول برخورد کرده‌اید، درک مفهوم Ordinals می‌تواند نگاه شما را نسبت به بلاک‌چین بیت‌کوین به‌طور کامل تغییر دهد؛ زیرا این فناوری بیت‌کوین را از یک سیستم صرفاً پولی به بستری برای تولید و ذخیره محتوای دیجیتال تبدیل می‌کند.
یکی دیگر از نقاط تمایز Ordinals با NFTهای متعارف این است که در آن، مالکیت به‌شکل مستقیم با ساتوشی خاصی در بلاک‌چین گره می‌خورد. یعنی دیگر نیازی به توکن واسطه یا قرارداد هوشمند نیست. این مسئله موجب می‌شود NFTهای بیت‌کوین برخلاف اتریوم، کاملاً درون‌زنجیره‌ای (on-chain) و تغییرناپذیر باشند. به همین دلیل بسیاری از علاقه‌مندان به اصالت و بایگانی دائمی داده‌ها، Ordinals را آینده واقعی NFT می‌دانند. در کنار آن، امکان ردیابی کامل هر ساتوشی در تمام تاریخچه تراکنش‌ها فراهم است؛ قابلیتی که در سایر شبکه‌ها کمتر دیده می‌شود.
در طول ماه‌های ابتدایی راه‌اندازی Ordinals، هنرمندان، توسعه‌دهندگان و حتی پروژه‌های بزرگ اقدام به «حک» آثار دیجیتال خود روی ساتوشی‌ها کردند. از تصاویر پیکسلی و کدهای QR گرفته تا نوشته‌های فلسفی و حتی میم‌ها، همه و همه تبدیل به NFTهایی شدند که برای همیشه در دفتر کل بیت‌کوین ثبت شدند. از جمله پروژه‌های مشهور می‌توان به «Ordinal Punks» و «Taproot Wizards» اشاره کرد که توانستند توجه جهانی را به سمت بیت‌کوین به‌عنوان یک شبکه هنری جدید جلب کنند.
یکی از جنبه‌های هیجان‌انگیز در خصوص اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین، این است که نه‌تنها به کاربران حرفه‌ای بلکه به هنرمندان و تولیدکنندگان محتوای دیجیتال نیز فرصت جدیدی داده است. حالا دیگر لازم نیست برای ورود به دنیای NFT، با پیچیدگی‌های اتریوم، هزینه‌های بالای گس و رابط‌های پیچیده مواجه شوند. در عوض، می‌توانند با استفاده از ابزارهایی مانند UniSat و Ordinals Wallet در بستر بیت‌کوین، تنها با چند مرحله ساده، محتوای خود را بر بستر امن‌ترین بلاک‌چین جهان ثبت و منتشر کنند.
در مجموع، می‌توان گفت Ordinals نه‌تنها تعریف جدیدی از NFT ارائه داد، بلکه به نوعی مرز میان بیت‌کوین و سایر شبکه‌های قرارداد هوشمند را نیز کم‌رنگ کرد. اگرچه هنوز بحث‌های زیادی پیرامون قانونی بودن، کارایی، و آینده این فناوری در جریان است، اما هیچ‌کس نمی‌تواند انکار کند که Ordinals بیت‌کوین را وارد فصلی جدید کرده است؛ فصلی که در آن ساتوشی‌ها، دیگر فقط وسیله‌ای برای انتقال پول نیستند، بلکه حامل ارزش فرهنگی، هنری و دیجیتالی هم شده‌اند.
خدمات احرازچی
- احراز هویت صرافی‌های خارجی بدون دردسر
- مدارک خارجی با نام واقعی شما – تأیید فوری KYC
- احراز هویت فوری برای تمام پلتفرم‌ها + پشتیبانی تخصصی
- تضمین عبور از پیچیده‌ترین مراحل وریفای بین‌المللی
مفهوم Inscription در Ordinals و نحوه حک داده روی ساتوشی‌ها
برای درک کامل اینکه اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین چگونه عملی می‌شود، باید ابتدا با واژه کلیدی «Inscription» یا همان حکاکی دیجیتال در این پروتکل آشنا شد. در ساختار Ordinals، Inscription به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن یک ساتوشی خاص (کوچک‌ترین واحد بیت‌کوین) به‌صورت دائمی حامل داده‌ای می‌شود که در بلاک‌چین بیت‌کوین ذخیره شده و قابل تغییر یا حذف نیست. این داده می‌تواند یک تصویر، متن، فایل HTML، صوت یا حتی یک برنامه JavaScript باشد. به‌عبارتی، Inscription تبدیل به روشی شده تا از بیت‌کوین برای ذخیره محتوای فرهنگی و هنری بهره‌برداری شود.
این سازوکار با استفاده از به‌روزرسانی Taproot در شبکه بیت‌کوین امکان‌پذیر شد. Taproot که در نوامبر ۲۰۲۱ فعال شد، امکان ذخیره‌سازی داده در بخش Witness تراکنش‌ها را فراهم کرد. این فضا که در تراکنش‌های استاندارد استفاده نمی‌شود، حالا توسط Ordinals برای درج داده‌های دلخواه مورد استفاده قرار می‌گیرد. داده‌هایی که در این قسمت از تراکنش قرار می‌گیرند، هیچ‌گونه اثر منفی بر امنیت یا انسجام شبکه ندارند، اما می‌توانند فضای قابل‌توجهی از یک بلاک را اشغال کنند، موضوعی که در ادامه درباره آن بیشتر صحبت خواهیم کرد.
🔹✦▌ ترفند کاربردی: اگر می‌خواهید NFT واقعی روی بیت‌کوین بسازید، باید بدانید که فایل شما به‌صورت مستقیم روی خود بلاک‌چین ذخیره می‌شود، نه روی یک سرور خارجی. پس فرمت، حجم و کدگذاری فایل اهمیت زیادی دارد؛ هرگونه اشتباه، تراکنش شما را رد یا بسیار پرهزینه می‌کند.
برخلاف NFTهای موجود در اتریوم که معمولاً صرفاً به یک فایل در IPFS یا یک لینک خارجی ارجاع می‌دهند، در Ordinals، محتوای اصلی درون ساتوشی گنجانده می‌شود. این امر باعث می‌شود فایل‌ها کاملاً درون‌زنجیره‌ای (on-chain) باشند و تا ابد همراه با بلاک‌چین باقی بمانند. در نتیجه، حتی اگر کل اینترنت خاموش شود و فقط بلاک‌چین بیت‌کوین باقی بماند، NFTهای ساخته‌شده با Ordinals همچنان قابل بازیابی و نمایش خواهند بود. این همان مفهوم اصالت و ماندگاری واقعی است که بیت‌کوین همیشه از آن دفاع می‌کرده، اما حالا در قالب داده‌های چندرسانه‌ای تحقق یافته است.
فرآیند حکاکی یا Inscription در ظاهر ساده ولی از نظر فنی پیچیده است. ابتدا باید یک تراکنش خاص طراحی شود که در آن، فایل مورد نظر شما (مثلاً یک تصویر PNG یا متن JSON) در قالب hex یا base64 کدگذاری شده و در فضای Witness قرار گیرد. سپس این تراکنش از طریق کیف پول‌هایی که قابلیت تعامل با Ordinals را دارند (مانند Ordinals Wallet یا UniSat) ارسال و در بلاک‌چین تأیید می‌شود. پس از آن، ساتوشی مورد نظر دارای یک «شماره ردیابی» و داده حک‌شده می‌شود که در پلتفرم‌هایی مثل Ordinals Explorer قابل مشاهده است.
از این مرحله به بعد، دیگر این ساتوشی مانند یک NFT عمل می‌کند. می‌توان آن را در بازارهای خاص معامله کرد، به آدرس‌های دیگر فرستاد یا حتی آن را مانند یک اثر هنری بایگانی نمود. نکته مهم اینجاست که برخلاف توکن‌های رایج ERC-721 در اتریوم، در Ordinals دیگر نیازی به واسطه نیست. مالکیت به‌صورت مستقیم و بدون واسطه در سطح پروتکل ثبت می‌شود.
در ضمن، فرآیند Inscription محدود به یک نوع فایل یا قالب خاص نیست. تا به امروز توسعه‌دهندگان داده‌های صوتی، اسکریپت‌های تعاملی، بازی‌های کوچک و حتی توکن‌های متنی را روی بیت‌کوین حک کرده‌اند. این انعطاف‌پذیری باعث شده Ordinals به بستری برای آزمایش‌های خلاقانه و نوآورانه تبدیل شود. همین مسئله باعث شده بسیاری از پروژه‌های هنری و فرهنگی که در گذشته به اتریوم وابسته بودند، اکنون نسخه‌ای از آثار خود را بر روی بیت‌کوین نیز ثبت کنند.
نکته جالب دیگر درباره Inscription در اکوسیستم Ordinals، مسئله‌ی «کمیابی دیجیتال» است. چون هر ساتوشی محدود و دارای ردیف خاصی است، و داده‌ها فقط روی همان ساتوشی حک می‌شوند، می‌توان NFTهایی با شماره‌های خاص ساخت که ارزش بسیار بالاتری در بازار دارند. برای مثال، اولین ساتوشی در بلاک Halving یا اولین Inscription از نوع خاص می‌تواند ده‌ها برابر بیشتر از نسخه‌های عادی خرید و فروش شود. این اقتصاد کمیاب دقیقاً همان چیزی است که دنیای NFT در اتریوم از طریق قراردادهای هوشمند شبیه‌سازی می‌کرد، ولی در بیت‌کوین حالتی واقعی و قابل ردیابی پیدا کرده است.
اگرچه ساخت NFT با Ordinals برای کاربران عمومی ساده به‌نظر می‌رسد، اما در پشت صحنه نیاز به دانش دقیق در زمینه‌ی فرمت فایل، محدودیت‌های بلاک، هزینه گس و کار با کیف پول‌های ویژه دارد. به همین دلیل، بسیاری از کاربران از ابزارهای آماده‌ای مانند OrdinalsBot یا Gamma.io برای اجرای فرآیند Inscription استفاده می‌کنند. اما آن دسته از کاربرانی که به دنبال شخصی‌سازی کامل، هزینه کمتر و اصالت بیشتر هستند، توصیه می‌شود که فرآیند Inscription را به‌صورت دستی با دقت بالا اجرا نمایند.
تفاوت بین Ordinals، NFTهای اتریوم و پروتکل‌های مشابه
برای شناخت دقیق اینکه اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین چه تفاوتی با سیستم‌های قبلی دارد، باید ابتدا به بنیاد تفاوت‌های آن با NFTهایی که روی شبکه‌هایی مانند اتریوم، پالیگان یا سولانا ساخته می‌شوند پرداخت. Ordinals نه‌تنها از نظر تکنولوژیک با استانداردهای رایج NFT فاصله دارد، بلکه از نظر فلسفی و کاربردی نیز نماینده نسلی متفاوت از دارایی‌های دیجیتال است. NFTهای اتریومی، به‌ویژه استاندارد ERC-721، به‌عنوان پایه‌گذار جنبش NFT در دنیای کریپتو شناخته می‌شوند، اما مدل آن‌ها مبتنی بر قراردادهای هوشمند است. این در حالی است که Ordinals با تکیه بر بستر اصلی بیت‌کوین و بدون نیاز به قرارداد، NFTهایی کاملاً درون‌زنجیره‌ای (on-chain) ارائه می‌دهد.
یکی از اساسی‌ترین تفاوت‌ها، نحوه ذخیره‌سازی داده است. در NFTهای مبتنی بر اتریوم، اطلاعات اثر هنری یا محتوای مربوطه معمولاً به‌صورت لینک به سرورهای خارجی (مانند IPFS یا Arweave) ذخیره می‌شود. این لینک‌ها در قراردادهای هوشمند تعریف می‌شوند، اما فایل اصلی معمولاً خارج از زنجیره باقی می‌ماند. بنابراین در صورتی که میزبان داده دچار مشکل شود، NFT ممکن است ناقص یا حتی بی‌ارزش گردد. در مقابل، اردینالز کل داده را درون تراکنش بیت‌کوین جاسازی می‌کند؛ بدین معنا که محتوای NFT تا زمانی که بلاک‌چین بیت‌کوین وجود دارد، غیرقابل حذف و ماندگار خواهد بود.
🔹✦▌ نکته حیاتی: اگر به دنبال NFTهایی هستید که واقعاً «غیرقابل تغییر» و «مستقل از زیرساخت‌های خارجی» باشند، Ordinals تنها انتخابی است که محتوای دیجیتال را مستقیماً در بلاک‌چین ذخیره می‌کند، نه صرفاً یک ارجاع به آن.
از نظر معماری شبکه نیز تفاوت‌های عمده‌ای دیده می‌شود. شبکه اتریوم به‌گونه‌ای طراحی شده که قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند پیچیده را دارد و با زبان برنامه‌نویسی Solidity می‌توان تعاملات متنوعی را تعریف کرد. بنابراین NFTهای اتریوم می‌توانند ویژگی‌هایی مانند حق امتیاز (royalty)، قفل زمانی، تأیید هویت، یا انتقال مشروط داشته باشند. در حالی که در پروتکل Ordinals چنین ویژگی‌هایی وجود ندارد. NFT ساخته‌شده بر پایه Ordinals فقط یک ساتوشی دارای داده است، نه یک ساختار پویا با قابلیت تعامل پیچیده.
اما همین سادگی، بزرگ‌ترین مزیت Ordinals نیز هست. چون بدون هیچ واسطه‌ای، بدون نیاز به مجوز، بدون ریسک هک قرارداد یا خطای کد، کاربر می‌تواند مستقیماً یک دارایی دیجیتال دائمی و منحصربهفرد بسازد و آن را منتقل کند. در واقع Ordinals ذات بیت‌کوین را حفظ می‌کند: سادگی، امنیت، تمرکززدایی مطلق و مقاومت در برابر سانسور.
مسئله‌ی هزینه نیز قابل توجه است. در بسیاری از مواقع، ساخت یک NFT بر بستر اتریوم می‌تواند شامل پرداخت کارمزدهای بالای گس (gas fee) باشد، به‌ویژه در مواقع شلوغی شبکه. در حالی که با وجود افزایش تقاضا برای Ordinals، همچنان بسیاری از ابزارهای ساخت NFT در بیت‌کوین کارمزدهایی معقول‌تر نسبت به شبکه‌هایی مانند اتریوم دارند. البته این موضوع به حجم فایل و اندازه تراکنش نیز بستگی دارد.
در زمینه‌ی استانداردسازی نیز تفاوت‌هایی دیده می‌شود. NFTهای اتریوم با استانداردهای مشخص ERC-721 و ERC-1155 ساخته می‌شوند، که ساختار و قواعد معینی دارند. در حالی که Ordinals هنوز در حال گذار به سوی استانداردهای رسمی است. البته با معرفی استاندارد BRC-20، نوعی از توکن‌های متنی (text-based fungible tokens) در بستر بیت‌کوین پدید آمد که نشان می‌دهد اکوسیستم Ordinals در حال توسعه به سوی ساختارمند شدن است. این در حالی است که NFTهای اتریوم از ابتدا دارای استانداردهای رسمی و پشتیبانی گسترده توسعه‌دهندگان بوده‌اند.
مسئله مالکیت نیز یک تفاوت مهم دیگر است. در Ordinals، مالکیت وابسته به ساتوشی خاصی است. اگر کاربری یک ساتوشی حاوی Inscription را منتقل کند، مالکیت نیز به‌صورت مستقیم و همزمان منتقل می‌شود. اما در اتریوم، مالکیت از طریق فراخوانی تابع انتقال (Transfer) در قراردادهای هوشمند انجام می‌پذیرد. این موضوع گاهی باعث تأخیر، خطا یا حتی ازدست‌رفتن مالکیت در صورت اجرای ناقص کد می‌شود، در حالی که Ordinals این فرآیند را ساده و شفاف نگه می‌دارد.
نکته پایانی درباره تفاوت میان اردینالز و سایر NFTها در نوع کاربران آن‌هاست. کاربران NFTهای اتریوم اغلب علاقه‌مند به بازی‌های بلاک‌چینی، کلکسیون‌های دیجیتال و پروژه‌های اجتماعی‌اند، در حالی که کاربران Ordinals بیشتر توسعه‌دهندگان پیشرفته، هنرمندان مستقل، و فعالان حوزه بیت‌کوین هستند که به‌دنبال اصالت، ماندگاری، و تمرکززدایی واقعی‌اند. همین مسئله باعث شده Ordinals به‌عنوان نوعی «NFT ناب» یا «NFT واقعی» شناخته شود.
مراحل ساخت NFT در بیت‌کوین با استفاده از Ordinals (راهنمای عملی)
هنگامی که صحبت از «اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین» به میان می‌آید، بسیاری از کاربران به‌دنبال درک عملی این فرایند هستند تا بتوانند نخستین NFT خود را در شبکه بیت‌کوین ثبت کنند. برخلاف آنچه تصور می‌شود، این فرایند نه تنها پیچیده نیست، بلکه با ظهور ابزارهای گرافیکی و پلتفرم‌های مخصوص، بسیار ساده‌تر از گذشته شده است. با این حال، درک دقیق از مراحل پشت‌صحنه آن برای هر کاربر جدی ضروری است. هدف از این بخش، ارائه یک راهنمای کامل، دقیق و حرفه‌ای برای کسانی است که می‌خواهند NFT اختصاصی خود را به‌صورت Inscription روی یک ساتوشی حک کنند.
برای شروع، اولین گام انتخاب یک کیف پول سازگار با Ordinals است. این کیف پول‌ها باید قابلیت شناسایی ساتوشی‌های تکی و ثبت داده روی آن‌ها را داشته باشند. کیف پول‌هایی مانند UniSat Wallet، Ordinals Wallet و Xverse از جمله گزینه‌های اصلی در این حوزه هستند. کاربران باید در ابتدا با ایجاد یک آدرس جدید، دارایی اولیه بیت‌کوین خود را به آن منتقل کنند. دلیل این اقدام آن است که هر NFT ساخته‌شده با Ordinals دقیقاً به یک ساتوشی خاص متصل می‌شود و مدیریت آن باید با دقت کامل انجام گیرد. انتقال اشتباه یا ادغام نادرست ساتوشی‌ها می‌تواند باعث نابودی NFT شود.
پس از انتقال بیت‌کوین به کیف پول، نوبت به آماده‌سازی فایل دیجیتال می‌رسد. این فایل می‌تواند یک تصویر، متن، فایل صوتی، یا حتی یک اسکریپت باشد. نکته مهم آن است که فایل نباید از نظر حجم از محدودیت بلاک شبکه بیت‌کوین فراتر برود. بسیاری از سرویس‌ها حجم فایل را بین ۶۴ کیلوبایت تا ۴۰۰ کیلوبایت محدود کرده‌اند تا از ازدحام شبکه جلوگیری شود. فرمت‌های پشتیبانی‌شده معمولاً شامل PNG، SVG، GIF، WEBP، MP3، JSON و TXT هستند. فایل موردنظر باید با فرمت مناسب و استاندارد در اختیار ابزار inscription قرار گیرد تا در قالب hex یا base64 رمزگذاری شود.
🔹✦▌ ترفند حرفه‌ای: اگر می‌خواهید فایل تصویری‌تان با بالاترین کیفیت و در عین حال کمترین حجم روی بلاک‌چین بیت‌کوین ثبت شود، از فرمت SVG برای گرافیک برداری یا WebP برای تصاویر سبک‌تر استفاده کنید؛ این کار هزینه گس را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
در ادامه، ابزار ثبت Ordinal وارد عمل می‌شود. برای کاربران مبتدی، وب‌سایت‌هایی مانند https://ordinalsbot.com و https://gamma.io امکان ساخت سریع، بدون نیاز به کدنویسی و تنها با چند کلیک را فراهم کرده‌اند. این پلتفرم‌ها از شما می‌خواهند فایل خود را بارگذاری کرده، نوع فایل را انتخاب کنید، هزینه موردنظر را پرداخت کنید، و در نهایت ساتوشی حاوی NFT را در کیف پول خود دریافت نمایید. در برخی از موارد، حتی امکان انتخاب شماره خاص برای ساتوشی (مثل شماره رُند یا عدد خاص) نیز وجود دارد که می‌تواند ارزش کلکسیونی بیشتری ایجاد کند.
اما برای کاربران پیشرفته، استفاده از نرم‌افزار Bitcoin Core به همراه ابزارهای Ord و Inscriber گزینه‌ای جذاب و غیرمتمرکزتر است. در این مسیر، ابتدا باید بیت‌کوین نود کامل خود را اجرا کرده، سپس تراکنش خاصی با witness حاوی داده‌های رمزگذاری‌شده بسازید. این روش اگرچه پیچیده‌تر است، اما کنترل کامل روی روند ثبت، شناسه تراکنش، سایز بلاک و انتخاب دقیق ساتوشی‌ها را فراهم می‌کند. چنین انعطافی برای پروژه‌هایی که به‌دنبال اعتبار بالاتر یا امنیت حداکثری هستند بسیار مهم است.
پس از ثبت موفق NFT روی بلاک‌چین بیت‌کوین، می‌توان آن را از طریق اکسپلوررهای خاصی مانند ordinals.com یا unisat.io مشاهده کرد. در این ابزارها، شناسه تراکنش (TXID)، محتوای Inscription، آدرس مقصد و موقعیت دقیق ساتوشی در زنجیره قابل مشاهده است. علاوه بر این، برخی کیف پول‌ها به شما امکان مشاهده مستقیم NFT روی کیف پول را می‌دهند؛ مانند UniSat Wallet که با یک رابط گرافیکی ساده، فهرست کامل inscriptionهای شما را نمایش می‌دهد.
در مرحله بعدی، بسیاری از کاربران به‌دنبال فروش یا انتقال NFT خود هستند. برای این کار باید دقت زیادی به خرج داد؛ چرا که انتقال نادرست ممکن است باعث «بهم‌ریختن UTXO» و از بین رفتن NFT شود. ابزارهایی مانند OpenOrdex، UniSat Marketplace و Magic Eden نسخه بیت‌کوینی، بستری برای خرید و فروش امن و شفاف Ordinals فراهم کرده‌اند. این مارکت‌ها از پروتکل‌های BRC-20 و Taproot برای مدیریت تراکنش‌های خاص استفاده می‌کنند و معمولاً کارمزدهایی کمتر از بازارهای NFT اتریومی دارند.
در مجموع، ساخت NFT در بیت‌کوین با استفاده از Ordinals دیگر یک کار پیچیده و رمزآلود نیست. اگرچه در ابتدا به‌نظر می‌رسد با دنیایی فنی مواجه هستید، اما ابزارهای جدید این مسیر را برای هنرمندان، کلکسیونرها و توسعه‌دهندگان به‌شدت هموار کرده‌اند. کافی است با مفاهیم کلیدی مانند Inscription، Witness Data، Sat Number و TXID آشنا شوید تا بتوانید دارایی دیجیتال منحصربهفرد خود را در امن‌ترین و غیرقابل‌تغییرترین بستر دنیا ثبت کنید. بیت‌کوین اکنون نه فقط به‌عنوان ذخیره ارزش یا ارز دیجیتال، بلکه به‌عنوان بستر مالکیت خلاقیت دیجیتال نیز مطرح است.
بررسی مهم‌ترین پلتفرم‌های ساخت و مدیریت Ordinals (مثل UniSat، Hiro Wallet، OrdinalsBot)
پیشرفت فناوری Ordinals و تبدیل آن به بستری قدرتمند برای ساخت و مدیریت NFT در شبکه بیت‌کوین، بدون ظهور پلتفرم‌هایی کاربرمحور و تسهیل‌کننده امکان‌پذیر نبود. اگرچه در ابتدای راه، فقط کاربران پیشرفته با دانش کامل از Bitcoin Core و ابزارهای Command Line می‌توانستند اقدام به ثبت Inscription نمایند، اما اکنون با رشد قابل توجه جامعه کاربران، توسعه‌دهندگان پلتفرم‌هایی را عرضه کرده‌اند که ساخت، نگهداری و حتی معامله NFTهای مبتنی بر Ordinals را برای همه قابل دسترس ساخته‌اند. در این بخش از مقاله «اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین» به بررسی دقیق‌ترین و پرکاربردترین این ابزارها می‌پردازیم؛ ابزارهایی که مسیر ساخت و مدیریت Ordinal را هموار کرده‌اند و هرکدام مزایا، ضعف‌ها و ویژگی‌های خاص خود را دارند.
در رأس این فهرست، بدون شک کیف پول UniSat قرار دارد. UniSat که به‌صورت افزونه مرورگر (Chrome Extension) طراحی شده، به کاربران این امکان را می‌دهد تا به‌راحتی ساتوشی‌های خود را مدیریت کرده و فایل‌های inscription را مستقیماً روی شبکه بیت‌کوین ثبت کنند. از مهم‌ترین قابلیت‌های این ابزار، پشتیبانی از بازار اختصاصی داخلی، نمایش دقیق مالکیت Inscription، قابلیت انتخاب ساتوشی خاص برای ارسال، و همچنین پشتیبانی از استاندارد BRC-20 است. کاربران می‌توانند با چند کلیک ساده، فایل خود را روی ساتوشی مورد نظر حک کرده، در کیف پول مشاهده کنند و حتی به بازار فروش منتقل کنند. UniSat به‌واسطه سادگی و امکانات پیشرفته، به ابزار منتخب بسیاری از کاربران تبدیل شده است.
🔹✦▌ نکته کاربردی برای حفظ امنیت: هنگام استفاده از کیف پول‌هایی مثل UniSat و Hiro Wallet، مطمئن شوید که فقط از منابع رسمی دانلود می‌کنید و عبارات بازیابی (Seed Phrase) را در هیچ‌جا جز محیط امن وارد نکنید؛ حملات فیشینگ در حوزه Ordinals بسیار فعال‌اند.
در کنار UniSat، ابزار بسیار محبوب OrdinalsBot قرار دارد. این پلتفرم تحت وب، به‌طور خاص برای ثبت سریع، راحت و غیر فنی NFT در شبکه بیت‌کوین طراحی شده است. کاربران می‌توانند بدون نیاز به داشتن نود بیت‌کوین یا درک ساختارهای فنی تراکنش، صرفاً با بارگذاری فایل، پرداخت کارمزد و ثبت آدرس مقصد، NFT خود را در چند دقیقه بسازند. یکی از نقاط قوت OrdinalsBot، رابط کاربری ساده، پشتیبانی از چندین فرمت فایل، و امکان پیگیری وضعیت inscription در زمان واقعی است. همچنین این پلتفرم قابلیت ارائه پیش‌نمایش فایل نهایی و شناسایی خودکار خطاهای کدنویسی را نیز دارد که برای کاربران غیر حرفه‌ای بسیار مهم است. نسخه تجاری این سرویس حتی امکان ثبت گروهی Inscription و ارائه خدمات به برندها و مجموعه‌های هنری را نیز فراهم کرده است.
ابزار مهم دیگر، Hiro Wallet است؛ کیف پولی که علاوه بر پشتیبانی از بیت‌کوین، به طور خاص برای تعامل با پروژه‌های روی Stacks و Taproot طراحی شده است. Hiro Wallet به کاربران امکان ثبت NFT در شبکه بیت‌کوین، نمایش Inscription، نگهداری امن ساتوشی‌های خاص، و تعامل با برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) مبتنی بر بیت‌کوین را می‌دهد. اگرچه Hiro نسبت به UniSat جامعه کاربران کوچک‌تری دارد، اما در زمینه امنیت و انسجام در ساختار فنی عملکرد بسیار مناسبی از خود نشان داده و به‌عنوان یکی از گزینه‌های حرفه‌ای‌تر شناخته می‌شود. Hiro همچنین با برخی مارکت‌پلیس‌های NFT بیت‌کوینی همچون Gamma.io و Magic Eden هماهنگ است و این باعث می‌شود برای پروژه‌های جدی‌تر انتخاب مناسبی باشد.
در میان ابزارهای خاص، Gamma.io نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. این پلتفرم علاوه بر فراهم‌کردن امکان ساخت NFT با استفاده از Ordinals، به کاربران اجازه می‌دهد مجموعه‌هایی از Inscriptionها را در قالب کالکشن بسازند، صفحه اختصاصی پروژه راه‌اندازی کنند، و برای فروش عمومی، مزایده یا هدیه برنامه‌ریزی نمایند. Gamma با طراحی حرفه‌ای و امکانات ویژه برای توسعه‌دهندگان، مورد توجه برندها و پروژه‌های بزرگ‌تر قرار گرفته است. همچنین از نظر سئو، گرافیک و تعامل با مخاطب، یکی از برترین رابط‌های کاربری در میان پلتفرم‌های Ordinals محسوب می‌شود.
ابزار دیگری که در مسیر آموزش ساخت NFT با استفاده از Ordinals مورد استفاده قرار می‌گیرد، Ord CLI است. این ابزار به‌صورت خط فرمان (Command Line Interface) عمل می‌کند و مناسب کاربران حرفه‌ای است که به دنبال کنترل ۱۰۰٪ بر روند ثبت Inscription هستند. با استفاده از این ابزار می‌توان از ابتدا تراکنش را ساخت، داده‌ها را رمزگذاری کرد، مسیر ارسال را تعریف کرد و نتیجه را مستقیماً در شبکه ارسال نمود. البته کار با این ابزار نیازمند نود کامل بیت‌کوین و دانش برنامه‌نویسی است و بیشتر برای پروژه‌های زیرساختی، تیم‌های فنی و مجموعه‌های تخصصی توصیه می‌شود. با این حال اگر کاربر حرفه‌ای هستید و می‌خواهید دقیق‌ترین کنترل را روی NFT خود داشته باشید، Ord CLI انتخابی بی‌نظیر است.
تأثیر اردینالز بر هزینه تراکنش و فضای بلاک بیت‌کوین
پیش از ورود Ordinals به شبکه بیت‌کوین، ساختار هزینه‌های تراکنش و استفاده از فضای بلاک نسبتاً ثابت و قابل پیش‌بینی بود. کاربران اغلب فقط برای انتقال بیت‌کوین یا اجرای پرداخت‌های ساده از این شبکه استفاده می‌کردند و به‌ندرت شاهد تغییرات ناگهانی در هزینه کارمزدها یا پر شدن کامل بلاک‌ها بودیم. اما از زمانی که مفهوم Inscription و حک داده روی ساتوشی‌ها به‌واسطه پروتکل Ordinals ممکن شد، معادلات سنتی شبکه بیت‌کوین دچار تحول شد. اکنون این سؤال کلیدی مطرح است که اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین چه تأثیری بر کارمزدها و ظرفیت بلاک‌ها داشته است؟
در ابتدا باید به ماهیت Inscription توجه کرد. هنگامی که کاربری یک فایل را در قالب Inscription روی یک ساتوشی حک می‌کند، آن فایل به‌صورت مستقیم وارد داده‌های Witness در تراکنش می‌شود. داده‌های Witness معمولاً بخشی از تراکنش بودند که کمتر مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اما Ordinals توانست این فضا را برای درج اطلاعات استفاده کند. همین موضوع باعث شد ناگهان حجم تراکنش‌ها افزایش یابد؛ چراکه حالا تراکنش‌های معمولی که فقط چند بایت بودند، جای خود را به تراکنش‌هایی می‌دادند که ممکن بود صدها کیلوبایت حجم داشته باشند. این افزایش حجم، تأثیر مستقیم بر اشغال شدن بلاک‌ها گذاشت.
با پر شدن سریع‌تر بلاک‌ها، رقابت برای ورود به بلاک بعدی افزایش یافت و این رقابت به‌طور طبیعی کارمزدها را بالا برد. به‌ویژه در بازه‌هایی که پروژه‌های NFT بزرگی با استفاده از Ordinals راه‌اندازی شدند – مانند مجموعه Taproot Wizards یا Ordinal Punks – شاهد بودیم که هزینه گس برای ورود به بلاک به‌شکل چشمگیری افزایش یافت. در برخی از روزها، میانگین هزینه تراکنش در شبکه بیت‌کوین به بیش از ۳۰ دلار نیز رسید؛ رقمی که پیش از آن فقط در دوران‌های تاریخی مانند بازار صعودی ۲۰۱۷ دیده شده بود.
🔹✦▌ هشدار برای سرمایه‌گذاران: اگر قصد ثبت یا انتقال NFT روی شبکه بیت‌کوین با استفاده از Ordinals را دارید، پیش از ارسال تراکنش وضعیت mempool (صف تراکنش‌ها) و میانگین کارمزد در آن لحظه را بررسی کنید؛ زیرا ممکن است ثبت فایل شما به‌دلیل هزینه پایین یا ازدحام شبکه، ساعت‌ها یا حتی روزها در صف باقی بماند.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، تأثیر روانی و اقتصادی اردینالز بر سازوکار «پاداش استخراج» است. از آنجا که پاداش استخراج‌کنندگان بیت‌کوین به‌تدریج کاهش می‌یابد و در نهایت به صفر می‌رسد، ساخت NFT روی بیت‌کوین فرصتی ایجاد کرده تا درآمد ماینرها از محل کارمزد تراکنش افزایش یابد. در واقع، Ordinals به‌نوعی حیات جدیدی در اقتصاد ماینینگ بیت‌کوین دمیده است. ماینرها حالا به‌جای تکیه صرف بر پاداش بلاک، می‌توانند از تراکنش‌های حاوی Inscription درآمد بیشتری کسب کنند. این مسئله در بلندمدت می‌تواند انگیزه حفظ امنیت شبکه بیت‌کوین را تقویت کند.
اما این تحول، بدون حاشیه نبوده است. بسیاری از بیت‌کوینرهای سنتی و ایدئولوژیک این پدیده را تهدیدی برای فلسفه اصلی بیت‌کوین می‌دانند. آن‌ها معتقدند که بیت‌کوین صرفاً باید برای پرداخت‌های مالی و انتقال ارزش استفاده شود، نه برای نگهداری فایل‌های گرافیکی، متون فلسفی یا داده‌های حجیم. از نگاه آن‌ها، پر شدن فضای بلاک با داده‌های غیرمالی باعث می‌شود کاربران واقعی بیت‌کوین با افزایش هزینه‌ها مواجه شوند و در نتیجه، کاربرد اصلی شبکه تحت تأثیر قرار گیرد.
با این حال، طرفداران Ordinals پاسخ روشنی به این نگرانی دارند. آن‌ها تأکید می‌کنند که بیت‌کوین یک شبکه عمومی و بی‌طرف است؛ و اگر Inscriptionها مطابق با قوانین اجماع عمل می‌کنند و امنیت شبکه را تهدید نمی‌کنند، پس نباید با دید تبعیض‌آمیز به آن‌ها نگاه کرد. از نگاه این گروه، استفاده از بیت‌کوین برای هنر دیجیتال و مالکیت فرهنگی نه تنها یک تهدید نیست، بلکه یک فرصت برای جذب کاربران جدید، افزایش پذیرش عمومی، و تقویت زیرساخت‌های اقتصادی بیت‌کوین در دوران پسا-هاوینگ است.
در کنار همه این بحث‌ها، باید به حقیقتی غیرقابل انکار اشاره کرد: ورود Ordinals به شبکه بیت‌کوین باعث افزایش شدید استفاده از فضای بلاک و هزینه گس شده است، اما در عین حال باعث ایجاد تقاضای جدید و رشد اکوسیستم شده است. رشد پروژه‌های مرتبط با Ordinals، از مارکت‌پلیس‌ها گرفته تا ابزارهای فنی، نشان می‌دهد که این موج جدید نه یک هیجان موقت، بلکه بخشی از مسیر تکامل بیت‌کوین است. درست مانند زمانی که اتریوم با ورود NFTها به یک اکوسیستم هنری و فرهنگی تبدیل شد، حالا بیت‌کوین نیز در حال ورود به مرحله‌ای فراتر از یک دارایی صرف مالی است.
بنابراین، اگر قصد ورود به دنیای NFT در بیت‌کوین را دارید، باید هم مزایای Ordinals را درک کنید و هم پیامدهای آن را بر اقتصاد شبکه در نظر بگیرید. تصمیم برای استفاده از این پروتکل نه‌تنها فنی است، بلکه فلسفی، اقتصادی و استراتژیک نیز محسوب می‌شود. در نهایت، هر چه جامعه بیت‌کوین بیشتر با قابلیت‌های جدید آن آشنا شود، احتمال ایجاد تعادل میان کاربران سنتی و نوآور نیز بیشتر خواهد شد.
نقش اردینالز در شکل‌گیری Runes، BRC-20 و دیگر استانداردهای جدید
وقتی می‌پرسیم اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین تنها یک نقطه آغاز در مسیر پرتحول بیت‌کوین را نمایان می‌سازد. ظهور Ordinals تنها به امکان حک فایل روی ساتوشی‌ها محدود نشد؛ بلکه در کمتر از چند ماه باعث پدید آمدن مجموعه‌ای از استانداردهای نوآورانه در اکوسیستم بیت‌کوین شد که تا پیش از آن هیچ سابقه‌ای در این شبکه نداشتند. استانداردهایی که اکنون به‌نام BRC-20، SRC-20، Atomicals و به‌تازگی Runes شناخته می‌شوند، همگی به‌نوعی زاییده‌ی تفکر Ordinals هستند. این پروتکل به‌عنوان بستری برای مالکیت دیجیتال، دروازه‌ای برای تولد نسل جدیدی از دارایی‌های بومی بیت‌کوین شد؛ دارایی‌هایی که هیچ قرارداد هوشمندی در پشت خود ندارند، اما از طریق Inscription معنا و عملکرد می‌یابند.
نخستین موج این تحولات با معرفی استاندارد BRC-20 آغاز شد. در مارس ۲۰۲۳، توسعه‌دهنده‌ای به نام «دامو» با الهام از Ordinals، قالبی ساده برای ایجاد توکن‌های قابل تعویض (fungible tokens) روی بیت‌کوین معرفی کرد. این توکن‌ها برخلاف استانداردهای پیچیده‌ای مانند ERC-20 در اتریوم، صرفاً به‌صورت متن JSON در Inscription ذخیره می‌شدند. ساختار آن‌ها ساده اما کارآمد بود: یک Inscription حاوی نوع عملکرد (deploy، mint یا transfer)، نام توکن، عرضه کل، و اطلاعات پایه‌ای دیگر. بدون قرارداد هوشمند، بدون اجرا، بدون پیچیدگی فنی. صرفاً با اتکا به نظم در ترتیب تراکنش‌ها و قابلیت رهگیری ساتوشی‌ها. همین سادگی باعث شد در مدت کوتاهی صدها هزار توکن BRC-20 ساخته شده و برخی از آن‌ها مانند ORDI، VMPX و PEPE ارزش بازار میلیونی پیدا کنند.
🔹✦▌ ترفند مهم برای تحلیل‌گران بازار: برخلاف ERC-20 که برای هر توکن یک قرارداد اختصاصی دارد، در BRC-20 تنها با بررسی Inscription و ردیابی ساتوشی‌ها می‌توان دارایی افراد را شناسایی کرد؛ برای استخراج داده‌های دقیق، باید با Explorerهایی مانند UniSat یا Ordiscan کار کنید.
اما مسیر پیشرفت متوقف نشد. جامعه توسعه‌دهندگان بیت‌کوین که از موفقیت غیرمنتظره BRC-20 شگفت‌زده شده بود، به‌سرعت به سراغ ساخت استانداردهای پیشرفته‌تر رفت. استاندارد SRC-20 به‌عنوان نسخه‌ای ارتقاء‌یافته معرفی شد که تلاش می‌کرد برخی از نقص‌های ساختاری BRC-20 مانند نبود امنیت انتقال، عدم پشتیبانی از قفل زمانی یا مشکلات Double Spend را برطرف کند. با این حال به‌دلیل پیچیدگی اجرایی و استقبال کمتر، نتوانست مانند BRC-20 فراگیر شود.
در همین میان، پروژه‌هایی نظیر Atomicals Protocol پا به عرصه گذاشتند که تلاش می‌کردند مفاهیمی چون نام دامنه غیرمتمرکز (NFT Domain)، آواتارهای بلاک‌چینی، و شناسه‌های دیجیتال (Digital Identity) را از دل بیت‌کوین استخراج کنند. در این پروتکل‌ها نیز از ایده Inscription الهام گرفته شده بود، اما هدف فراتر از فایل بود؛ آن‌ها به‌دنبال ثبت هویت، برند و مالکیت معنوی بر بستر ساتوشی‌ها بودند.
اما شاید مهم‌ترین و جنجالی‌ترین تحول پس از Ordinals، معرفی پروتکل Runes باشد؛ استانداردی که توسط همان خالق Ordinals یعنی کیسی رودارمور طراحی شد و هدف آن جایگزینی کامل BRC-20 با ساختاری دقیق‌تر، سبک‌تر و مبتنی بر UTXO بود. در حالی که BRC-20 اساساً برمبنای Inscription و نظم تراکنش‌ها عمل می‌کرد، Runes از ابتدا بر پایه منطق بومی بیت‌کوین یعنی مدل UTXO طراحی شد. این ساختار باعث شد Runes سبک‌تر، مقیاس‌پذیرتر و از نظر فنی هماهنگ‌تر با ماهیت بیت‌کوین باشد. به‌علاوه، امنیت بالاتری داشت و انتقال دارایی در آن با استفاده از تراکنش‌های معمولی بیت‌کوین انجام می‌شد، نه نیازمند تفسیر فایل‌های JSON.
جالب آنکه بسیاری از پروژه‌های BRC-20 اکنون در حال مهاجرت به Runes هستند و بازارهای بزرگ مانند Magic Eden و OKX نیز پشتیبانی رسمی از آن را آغاز کرده‌اند. در همان روز راه‌اندازی Runes، بیش از ۶۰۰ هزار تراکنش مرتبط با آن در شبکه ثبت شد؛ رقمی که نشان‌دهنده تشنگی بازار برای یک استاندارد بهینه‌تر در بیت‌کوین بود.
با تمام این تحولات، به‌روشنی می‌توان دید که اردینالز چیزی فراتر از یک روش برای ثبت NFT در بیت‌کوین است. این پروتکل آغازگر موجی از نوآوری، استانداردسازی و توسعه ابزارهای جدید بر بستر بیت‌کوین شد که هر کدام در مسیر تقویت نقش این شبکه در فضای وب۳، مالکیت دیجیتال و اقتصاد غیرمتمرکز تأثیر عمیق گذاشته‌اند.
اگرچه هنوز بسیاری از این استانداردها در مراحل اولیه توسعه هستند و چالش‌هایی از نظر مقیاس‌پذیری، پذیرش عمومی و تعریف دقیق چارچوب دارند، اما مشخص است که مسیر بازگشتی در کار نیست. بیت‌کوین دیگر فقط برای انتقال پول نیست؛ حالا بستری برای تعریف توکن، ثبت اثر هنری، مدیریت هویت و اجرای اقتصاد دیجیتال است. و همه این مسیرها، با یک سؤال ساده آغاز شد: اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین چگونه می‌تواند مفهومی به‌ظاهر ساده را به انقلاب جدیدی در قدیمی‌ترین بلاک‌چین دنیا تبدیل کند؟
دیدگاه جامعه بیت‌کوین درباره Ordinals: نوآوری یا تهدید؟
از همان روزهای ابتدایی که مفهوم Inscription و حک داده روی ساتوشی‌ها با استفاده از پروتکل Ordinals معرفی شد، جامعه بیت‌کوین با واکنش‌های کاملاً متضادی روبه‌رو گردید. در واقع، پرسش «اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین» تنها یک مسئله فنی نبود، بلکه یک چالش فلسفی و ایدئولوژیک در قلب جامعه بیت‌کوین به‌وجود آورد؛ جدالی میان سنت‌گرایان بیت‌کوینی و نوآورانی که خواهان گسترش کاربردهای شبکه بودند. این جدال نه‌تنها در رسانه‌ها و فروم‌ها بلکه حتی در میان توسعه‌دهندگان اصلی Core و استخراج‌کنندگان نیز بازتاب گسترده‌ای یافت.
برای طرفداران قدیمی بیت‌کوین که به اصل «فقط پول» (Bitcoin is money) باور دارند، ظهور Ordinals یک انحراف از مسیر اصلی شبکه محسوب می‌شود. آن‌ها اعتقاد دارند بیت‌کوین باید صرفاً به‌عنوان ذخیره ارزش، ابزار انتقال دارایی، یا شبکه پرداخت غیرمتمرکز باقی بماند و استفاده از فضای بلاک‌ها برای ثبت تصاویر گرافیکی، متن‌های فلسفی یا پروژه‌های NFT نوعی اسراف در منابع محسوب می‌شود. از نگاه آنان، چنین استفاده‌هایی باعث می‌شود هزینه تراکنش برای کاربران واقعی افزایش یابد، mempool با داده‌های بی‌ارزش اشباع شود، و انگیزه فعالیت‌های سوداگرانه بر بستر بیت‌کوین شکل بگیرد که با روح ساتوشی ناکاموتو مغایر است.
در مقابل، جریان نوآور و توسعه‌محور که در سال‌های اخیر قدرت بیشتری در اکوسیستم بیت‌کوین یافته، معتقد است که Ordinals نه‌تنها تهدیدی نیست، بلکه یک فرصت تاریخی است. آن‌ها بر این باورند که بیت‌کوین نباید صرفاً یک سیستم مالی محدود باقی بماند، بلکه باید به بستری برای ایجاد اقتصاد دیجیتال غیرمتمرکز، فرهنگ مالکیت دیجیتال و ثبت داده‌های ماندگار تبدیل شود. از دید این گروه، پروتکل Ordinals توانست بدون نیاز به قرارداد هوشمند یا تغییر در قوانین اجماع، امکان ثبت دائمی و اصیل داده‌ها را فراهم کند؛ قابلیتی که می‌تواند راه‌حل بلندمدت برای ذخیره‌ی محتوا، اثبات مالکیت، و حتی ثبت دارایی‌های دولتی یا حقوقی باشد.
🔹✦▌ نکته حیاتی برای کاربران فعال در جوامع بیت‌کوین: مشارکت در مباحث مربوط به Ordinals، چه در فضای Reddit، چه در GitHub، نیازمند درک دقیق از تضاد میان دیدگاه‌های امنیت‌محور و نوآورانه است؛ بدون شناخت این دو طرزفکر، تحلیل نظرات و تحولات اکوسیستم بسیار سطحی خواهد بود.
این تضاد ایدئولوژیک حتی در تصمیم‌گیری‌های توسعه‌ای نیز بازتاب داشته است. برخی از توسعه‌دهندگان Core به‌صورت علنی اعلام کرده‌اند که اگرچه Inscription با قوانین فعلی بلاک‌چین سازگار است، اما نباید باعث پر شدن بی‌مورد بلاک‌ها شود. در مقابل، گروهی دیگر پیشنهاد داده‌اند که می‌توان با تنظیمات سطح پروتکل یا ارائه استانداردهای جدید، استفاده بهینه‌تری از فضای Witness برای ثبت داده انجام داد. چنین مباحثی حتی باعث شده موضوع «فیلتر کردن Ordinals در نودها» مطرح شود؛ امری که از نظر بسیاری معادل سانسور و ناقض ذات غیرمتمرکز بیت‌کوین است.
ماینرها نیز از دیگر گروه‌هایی هستند که در این میان دچار دوگانگی شده‌اند. از یک سو، تراکنش‌های حاوی NFT و Inscription معمولاً هزینه بالاتری پرداخت می‌کنند و این امر برای ماینرها سودآور است. از سوی دیگر، برخی از آن‌ها نگرانند که شلوغی شبکه و استفاده بیش از حد از فضای بلاک ممکن است در بلندمدت منجر به کاهش محبوبیت بیت‌کوین نزد کاربران ساده و عمومی شود؛ به‌ویژه اگر کارمزدها به‌شکل ناپایدار و ناگهانی افزایش یابد.
از سوی دیگر، هنرمندان دیجیتال، کلکسیونرها، و فعالان حوزه NFT که پیش‌تر وابسته به شبکه‌هایی مانند اتریوم یا سولانا بودند، با اشتیاق به سمت بیت‌کوین و Ordinals روی آورده‌اند. برای این دسته، Ordinals فرصتی بی‌نظیر برای ثبت دائمی آثار در بستر امن‌ترین و با سابقه‌ترین شبکه بلاک‌چینی جهان است. آن‌ها بیت‌کوین را نه فقط به‌عنوان ابزار مالی، بلکه به‌عنوان یک آرشیو جهانی برای هنر، میراث دیجیتال و ارزش‌های فرهنگی تلقی می‌کنند. همین استقبال گسترده، باعث شکل‌گیری پروژه‌های NFT بومی در بیت‌کوین و حتی مهاجرت برخی از پروژه‌های اتریومی به این بستر شده است.
در نهایت، نمی‌توان انکار کرد که Ordinals جامعه بیت‌کوین را دچار شکاف کرده است. اما نکته جالب آن است که همین اختلاف‌نظرها، باعث پویایی و زایش مسیرهای نوآورانه شده‌اند. بسیاری از ویژگی‌ها و استانداردهایی که امروز در حال رشدند، به‌واسطه‌ی همین تنش‌ها و بحث‌های درونی شکل گرفته‌اند. از استاندارد Runes گرفته تا ابزارهای نوینی مانند OpenOrdex، همه نشان می‌دهند که حتی در دل تضاد نیز، امکان زایش و تحول وجود دارد.
به همین دلیل است که در پاسخ به سؤال «اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین»، نمی‌توان فقط به جنبه فنی اشاره کرد. باید دید که این فناوری چه اثری بر بافت اجتماعی، فلسفی و حتی آینده اقتصادی بیت‌کوین گذاشته است. شاید امروز برخی آن را تهدید بدانند، اما تاریخ نشان داده که بسیاری از نوآوری‌هایی که ابتدا با مخالفت روبه‌رو شدند، بعدها به بخش جدایی‌ناپذیر از پیشرفت فناوری تبدیل شده‌اند. و شاید Ordinals یکی از آن نقاط عطف باشد.
مقایسه Ordinals با Runes و Stamps در بلاک‌چین بیت‌کوین
پس از گسترش استفاده از Ordinals و تثبیت جایگاه آن به‌عنوان اولین استاندارد گسترده برای ساخت NFT روی بیت‌کوین، مسیر برای شکل‌گیری پروتکل‌های دیگری هموار شد که هر یک با هدف بهبود یا تکمیل عملکرد Ordinals پا به میدان گذاشتند. در این میان، دو پروتکل بسیار مهم به نام‌های Runes و Stamps مورد توجه قرار گرفتند. هرکدام از این پروتکل‌ها از منظر فنی و فلسفی تفاوت‌های بنیادینی با Ordinals دارند و مقایسه آن‌ها برای کاربرانی که قصد ورود حرفه‌ای به حوزه NFT در بیت‌کوین دارند ضروری است. در واقع، وقتی از «اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین» صحبت می‌کنیم، اگر این مقایسه‌ها نادیده گرفته شوند، درک ناقصی از چشم‌انداز کلی خواهیم داشت.
پروتکل Runes همان‌طور که در بخش‌های پیشین نیز اشاره شد، توسط کیسی رودارمور (خالق Ordinals) طراحی شد. هدف او، رفع محدودیت‌های Ordinals برای ساخت توکن‌های قابل‌تعویض بود. در حالی که Ordinals عمدتاً برای Inscription داده‌های غیرقابل‌تعویض و ذخیره فایل استفاده می‌شود، Runes با تکیه بر مدل UTXO بیت‌کوین، بستری برای ساخت دارایی‌های تعویض‌پذیر (مانند BRC-20) اما با کارایی و امنیت بیشتر فراهم می‌سازد. Runes برخلاف BRC-20 که داده‌ها را به‌شکل JSON ثبت می‌کند، از طراحی کاملاً منطبق با ساختار پایه تراکنش‌های بیت‌کوین بهره می‌برد و همین مسئله باعث می‌شود هم مصرف فضای بلاک کاهش یابد، هم ریسک حملات یا اشتباهات کاربری کمتر شود.
از سوی دیگر، Stamps با نگاهی کاملاً متفاوت از Ordinals توسعه یافت. این پروتکل به‌جای استفاده از witness data (مانند Ordinals)، داده‌ها را در قسمت OP_RETURN از اسکریپت‌های تراکنش قرار می‌دهد. در بیت‌کوین، OP_RETURN برای درج داده‌های غیرتأثیرگذار بر موجودی به‌کار می‌رود و مدت‌ها بود که توسعه‌دهندگان از آن برای مقاصد ساده استفاده می‌کردند. اما Stamps با گسترش کارکرد آن، بستری فراهم کرد تا داده‌هایی مانند تصویر، پیام متنی یا کدهای سبک را بدون نیاز به ارتباط با ساتوشی خاص، در بلاک‌چین ثبت کرد. این تفاوت باعث می‌شود که برخلاف Ordinals، که داده را به یک ساتوشی خاص نسبت می‌دهد، در Stamps هیچ ارتباطی میان مالکیت داده و UTXO مشخص وجود نداشته باشد.
🔹✦▌ هشدار مهم برای کلکسیونرها: در Stamps برخلاف Ordinals یا Runes، مالکیت داده فقط از طریق مالکیت کلید خصوصی اثبات نمی‌شود؛ بلکه ثبت آن دائمی، غیرقابل‌انتقال و عمومی است. پس اگر به‌دنبال NFTهای قابل معامله و انتقال هستید، Stamps انتخاب مناسبی نخواهد بود.
از نظر امنیت و تداوم نیز تفاوت‌های ظریفی وجود دارد. داده‌های ثبت‌شده با Stamps به‌دلیل استفاده از بخش ثابت OP_RETURN برای همیشه در زنجیره باقی می‌مانند و هیچ نودی نمی‌تواند آن را حذف کند. این ویژگی اگرچه از نظر ماندگاری مزیت محسوب می‌شود، اما از سوی دیگر، باعث افزایش دائمی حجم بلاک‌چین و نارضایتی برخی از نودهای سبک می‌شود که منابع محدودی دارند. در مقابل، داده‌های Ordinals و Runes به‌شکل هوشمندانه‌تری در Witness یا Output ذخیره می‌شوند و همین باعث شده از منظر اقتصادی و فنی مقیاس‌پذیرتر باشند.
از منظر کاربرد نیز، تفاوت‌های مهمی وجود دارد. پروتکل Ordinals اکنون به‌عنوان ابزار اصلی برای ساخت NFTهای تصویری، هنری، یا متنی در بیت‌کوین شناخته می‌شود. مجموعه‌هایی مانند Bitcoin Punks، Taproot Wizards و Satoshibles بر اساس Ordinals طراحی شده‌اند و بازارهایی مانند UniSat و Magic Eden نیز پشتیبانی کامل از این استاندارد دارند. در مقابل، پروتکل Runes بیشتر به‌دنبال ساخت توکن‌های قابل‌تعویض است که می‌توانند عملکردی مشابه میم‌کوین‌های ERC-20 در اتریوم داشته باشند، ولی با ساختاری بهینه‌تر برای بیت‌کوین. همچنین Stamps بیشتر مورد علاقه کاربران خاصی است که به‌دنبال ثبت آثار یا پیام‌هایی با ویژگی دائمی و عمومی هستند و دغدغه مالکیت تجاری ندارند.
مسئله مهم دیگر، قابلیت تعامل با زیرساخت‌ها و ابزارهای موجود است. در حال حاضر، Ordinals از نظر سازگاری با کیف پول‌ها، اکسپلوررها و مارکت‌پلیس‌ها در جایگاه نخست قرار دارد. ابزارهایی مانند Ordinals Wallet، Xverse، Hiro، UniSat و Gamma.io همگی پشتیبانی کامل و گسترده‌ای از آن دارند. اما Runes به‌تازگی در حال توسعه زیرساخت‌های مرتبط با خود است و به‌مرور در حال اضافه شدن به بازارهای بزرگ‌تر است. از سوی دیگر، پشتیبانی از Stamps بسیار محدودتر است و عمدتاً توسط ابزارهای خاص مانند OpenStamp یا RareStamp انجام می‌شود.
با همه این تفاوت‌ها، نمی‌توان گفت کدام پروتکل بهتر است؛ بلکه هرکدام برای هدف مشخصی طراحی شده‌اند. Ordinals برای ساخت NFTهای واقعی، قابل انتقال و تجاری روی بیت‌کوین طراحی شده است. Runes به‌عنوان نسل دوم توکن‌های قابل‌تعویض بیت‌کوینی، انتخابی مناسب برای ساخت پروژه‌های اقتصادی و رمز ارزی است. و Stamps نیز گزینه‌ای ویژه برای بایگانی عمومی داده‌ها و ثبت پیام‌های عمومی غیرقابل تغییر به شمار می‌رود.
در نهایت، توسعه این سه استاندارد نشان می‌دهد که شبکه بیت‌کوین با ورود Ordinals به مرحله‌ای جدید از تکامل رسیده است؛ مرحله‌ای که در آن نه‌تنها پول، بلکه مالکیت، محتوا، داده و دارایی معنوی نیز معنا می‌یابند. اگر کاربری می‌خواهد جایگاه واقعی خود را در اکوسیستم بیت‌کوین پیدا کند، باید درک درستی از این تفاوت‌ها داشته باشد و با آگاهی کامل، پروتکلی متناسب با اهدافش را انتخاب کند.
جمع‌بندی نهایی: آیا ساخت NFT روی بیت‌کوین با Ordinals آینده‌دار است؟
اگر تا چند سال پیش کسی ادعا می‌کرد که می‌توان بر بستر بیت‌کوین، بدون نیاز به قراردادهای هوشمند، فایل‌های هنری و داده‌های دیجیتال را ثبت کرد و آن‌ها را مانند NFTهای اتریوم خرید، فروش و ذخیره نمود، به‌احتمال زیاد با موجی از تردید و مخالفت روبه‌رو می‌شد. اما امروز، در پاسخ به پرسش «اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین»، دیگر صرفاً با یک ادعای فنی روبه‌رو نیستیم؛ بلکه با یک واقعیت تثبیت‌شده در شبکه‌ای مواجه هستیم که زمانی فقط به‌عنوان جایگزینی برای پول نقد شناخته می‌شد. Ordinals توانسته است بیت‌کوین را وارد مرحله‌ای کند که طی آن نه‌تنها ذخیره ارزش، بلکه مالکیت فرهنگی، هنری، داده‌ای و حتی معنوی بر بستر امن‌ترین شبکه بلاک‌چینی دنیا تعریف می‌شود.
این پروتکل، با تکیه بر ایده‌ای به ظاهر ساده یعنی «شماره‌گذاری ساتوشی‌ها»، دریچه‌ای به روی نسل تازه‌ای از ابزارهای مالکیت دیجیتال گشود. با استفاده از قابلیت Taproot و فضای Witness، توانست بدون ایجاد تغییر در قوانین اجماع بیت‌کوین، امکان ثبت فایل‌های گرافیکی، متنی و حتی کدهای تعاملی را در دل بلاک‌چین ایجاد کند. چنین قابلیتی اگرچه در ظاهر شباهت‌هایی با NFTهای شبکه اتریوم دارد، اما در عمل تفاوت‌های بنیادینی با آن‌ها دارد؛ تفاوت‌هایی که نه‌فقط از نظر فنی، بلکه از نظر فلسفی، حقوقی و اقتصادی جای بحث و بررسی دارند.
یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که به ما نشان می‌دهد یک فناوری تا چه اندازه آینده‌دار است، پذیرش آن از سوی کاربران، توسعه‌دهندگان و اکوسیستم‌های مرتبط می‌باشد. Ordinals در این زمینه توانسته است در کمتر از دو سال، از یک ایده شخصی به یک پروتکل جهانی با ده‌ها هزار کاربر، صدها پروژه هنری، چندین بازار معاملاتی تخصصی، کیف پول‌های سازگار، استانداردهای توکنی اختصاصی مانند BRC-20 و Runes، و حتی پلتفرم‌های تحلیل داده و مرورگرهای اختصاصی تبدیل شود. چنین رشدی در زمانی چنین کوتاه، نه‌تنها نشانه‌ای از مقبولیت، بلکه دلیلی محکم بر ضرورت وجود این فناوری در قلب شبکه بیت‌کوین است.
🔹✦▌ هشدار تحلیلی برای سرمایه‌گذاران بلندمدت: آینده Ordinals به‌شدت به رفتار اکوسیستم بیت‌کوین در برابر نوآوری‌ها وابسته است؛ اگر توسعه‌دهندگان Core و نودهای بزرگ از انسداد آن جلوگیری نکنند، NFTهای بیت‌کوینی می‌توانند ارزش‌مندترین دارایی‌های دیجیتال غیراتریومی جهان شوند.
از سوی دیگر، نمی‌توان نقش Ordinals را در تقویت مدل اقتصادی شبکه بیت‌کوین نادیده گرفت. با نزدیک شدن به دوران پسا-هاوینگ و کاهش پاداش استخراج، ماینرها نیازمند جایگزینی برای درآمد پایدار هستند. NFTهای Ordinals با ایجاد تراکنش‌های پرکارمزد، انگیزه‌ای واقعی برای فعالیت مستمر ماینرها فراهم کرده‌اند. این موضوع نه‌تنها به بقای استخراج کمک می‌کند، بلکه به امنیت کلی شبکه نیز می‌افزاید. بنابراین می‌توان گفت که Ordinals به‌نوعی ستون جدیدی در اقتصاد شبکه بیت‌کوین بنا نهاده که مکمل ساختار کلاسیک آن است.
اما در کنار تمام مزایا، چالش‌ها و خطرات نیز همچنان پابرجا هستند. مسئله‌ی افزایش حجم بلاک‌ها، احتمال تمرکز فعالیت‌ها در نودهای پرقدرت، بروز حملات اسپم از طریق Inscriptionهای بی‌کیفیت، و نبود استانداردهای سختگیرانه برای مالکیت دیجیتال از جمله چالش‌هایی هستند که Ordinals با آن‌ها مواجه است. همچنین تقابل دیدگاه سنت‌گرایان و نوگرایان بیت‌کوینی می‌تواند در آینده منجر به ایجاد انشعاب، اصلاح یا حتی محدودسازی عملکرد این پروتکل شود. این مسئله، به‌ویژه زمانی جدی‌تر می‌شود که توسعه‌دهندگان تصمیم بگیرند ویژگی‌هایی مانند فیلترینگ، اولویت‌بندی تراکنش‌ها یا تغییر در Witness را در دستور کار قرار دهند.
با این حال، واقعیت این است که Ordinals حتی اگر روزی محدود شود، تأثیر خود را بر مسیر پیشرفت بیت‌کوین گذاشته است. ظهور پروتکل‌هایی مانند Runes، Atomicals، Stamps و حتی ظهور توکن‌های قابل‌تعویض بیت‌کوینی، همگی نشان‌دهنده‌ی تغییر فاز شبکه‌ای هستند که تا چندی پیش فقط برای ارسال پول استفاده می‌شد. این تغییر فاز، چه مورد پسند برخی باشد یا نه، اتفاق افتاده و بازگشتی ندارد.
از نگاه تحلیلی، آینده Ordinals به میزان بلوغ جامعه بیت‌کوین بستگی دارد. اگر این جامعه به‌جای رد قاطع، به‌سمت تنظیم‌گری، استانداردسازی و توسعه زیرساخت‌های هم‌سو با روح شبکه حرکت کند، Ordinals می‌تواند در آینده نه‌چندان دور به استاندارد رسمی ثبت دارایی‌های دیجیتال در سطح جهان تبدیل شود. در این صورت، بیت‌کوین تنها به‌عنوان طلای دیجیتال باقی نمی‌ماند، بلکه به «کتابخانه جهانی مالکیت دیجیتال» تبدیل خواهد شد؛ جایی که هنر، علم، تاریخ، داده و دارایی، همگی در امن‌ترین بستر ممکن ثبت شده‌اند.
بنابراین در پاسخ نهایی به پرسش اصلی این مقاله – «آیا ساخت NFT روی بیت‌کوین با Ordinals آینده‌دار است؟» – باید گفت: بله، تا زمانی که بیت‌کوین به‌عنوان شبکه‌ای آزاد، مقاوم، غیرمتمرکز و بدون سانسور باقی بماند، Ordinals نه‌تنها آینده‌دار، بلکه آینده‌ساز خواهد بود.
سوالات متداول
Ordinals یک پروتکل نوآورانه روی شبکه بیت‌کوین است که امکان شناسایی، شماره‌گذاری و حک داده (Inscription) روی هر ساتوشی را فراهم می‌کند. به‌کمک آن می‌توان NFTهایی بدون نیاز به قرارداد هوشمند درون بلاک‌چین بیت‌کوین ایجاد کرد.
NFTهای اتریوم معمولاً وابسته به قراردادهای هوشمند و فایل‌هایی خارج از زنجیره (مثل IPFS) هستند، اما در Ordinals تمام داده‌ها مستقیماً روی بلاک‌چین بیت‌کوین حک می‌شوند و کاملاً درون‌زنجیره‌ای (On-chain) و دائمی هستند.
ابزارهایی مانند UniSat Wallet، OrdinalsBot، Gamma.io و Hiro Wallet، فرآیند ثبت Inscription و ساخت NFT روی بیت‌کوین را برای کاربران فراهم می‌کنند. برای کاربران پیشرفته، استفاده از نود Bitcoin Core و CLI نیز امکان‌پذیر است.
خیر. ساخت NFT در بیت‌کوین با Ordinals شامل پرداخت کارمزد تراکنش (Gas Fee) است. میزان هزینه بستگی به حجم فایل، زمان ثبت، و وضعیت شبکه بیت‌کوین دارد و ممکن است بین چند دلار تا بیش از ۳۰ دلار متغیر باشد.
Runes یک استاندارد جدیدتر برای ساخت توکن‌های قابل‌تعویض (Fungible Tokens) روی بیت‌کوین است که برخلاف Ordinals از مدل UTXO استفاده می‌کند و برای میم‌کوین‌ها و دارایی‌های ساده طراحی شده است. Runes از نظر ساختار ساده‌تر و سبک‌تر است.
بله. هر NFT ثبت‌شده با Ordinals به یک ساتوشی خاص متصل است و با انتقال آن ساتوشی، مالکیت NFT نیز منتقل می‌شود. برای این انتقال، استفاده از کیف پول‌های سازگار الزامی است.
دیدگاه‌ها متفاوت است. برخی معتقدند استفاده از فضای بلاک برای ثبت داده‌های غیرمالی باعث افزایش کارمزد و شلوغی شبکه می‌شود، در حالی که گروه دیگر معتقدند این نوآوری به پویایی و اقتصادی‌تر شدن شبکه کمک می‌کند.
Ordinals هیچ کد مخربی اجرا نمی‌کند و از قوانین اجماع بیت‌کوین پیروی می‌کند. از نظر فنی، استفاده از آن امن است؛ با این حال، برای اطمینان بیشتر باید از ابزارهای رسمی و معتبر استفاده کرد.
پلتفرم‌هایی مانند UniSat Marketplace، Magic Eden (نسخه بیت‌کوین)، Ordinals Market و Gamma.io امکان مشاهده، معامله و لیست کردن NFTهای Ordinals را فراهم کرده‌اند. برای استفاده، باید کیف پولی سازگار متصل شود.
